Ogród Jane Austen

To raczej tylko Marianna uwa?a?a go za starca. 35-letni m??czyzna nie by? stary, 28-letni Bingley uwa?any by? za m?odego cz?owieka, 32-letni (tyle mia? lat?) Wentworth by? w wieku, mog?oby si? wydawa?, idealnym, skoro wzbudza? takie zainteresowanie, wi?c 35-letni nie móg? by? uwa?any za starego. Zupe?nie inaczej by?o z kobietami, skoro 27-latka by?a zwi?dni?t? star? pann?... Jednak ludzie nie ?yli a? tak krótko, matka Jane Austen do?y?a 88 lat, ojciec - 74. Komentarze bohaterów co do wieku mog? by? odzwierciedleniem ich punktu widzenia, dla moich kole?anek z liceum 30-latka by?a ju? stara, zna?am te? dziewczyn?, która maj?c 16 lat powiedzia?a, ?e gdy b?dzie stara gdy b?dzie mia?a 20 lat... . Komentarz Elinor z ksi??ki odebra?am raczej tak, ?e spokojnie móg? po?y? 20 lat, ?e nie jest stary i nie czeka go rych?a ?mier?. Dla Marianne, która sama mia?a niespe?na 20 lat, by? to d?ugi okres czasu i przemawia? do jej wyobra?ni, wi?c tym mo?na usprawiedliwi? fakt, ?e Elinor u?y?a akurat takiej liczby, a nie wi?kszej.

W zasadzie nie mo?emy porownywac dzisiejszych realiow z tych XVIII-XIX-wiecznymi. Ju? nawet realia naszych babc nie mog? bry? brane pod uwag?. Olbrzymia ilo?? poronie?, ?miertelno?? u noworodków i dzieci sprawia?a, ?e do 7 roku ?ycia prze?ywa?a zaledwie po?owa. Kolejny odsiew by? do ukonczenia 20 roku ?ycia. No i kolejny odsiew to by?o wojsko w przypadku m??czyzn i poród w przypadku kobiet. Pu?kownik prze?ywszy lat 35, ods?u?ywszy wojsko mia? wi?ksze szanse na d?ugi ?ywot ni? Marianna, bo ona do?? cherlawa by?a, byle stres j? ?ama?, a ka?da kolejna ci??a to by?o potencjalne zagro?enie (gor?czka popo?ogowa grasowa?a masowo).
Bior?c pod uwag?, ?e operacje nie cieszy?y si? popularno?ci? - wszelkie choroby kwalifikuj?ce sie pod takie leczenie powodowa?y ?mierc. dorzu?my do tego niewyleczaln? wówczas gru?lic?, czy wspomniane zapalenie p?uc (o które w przypadku strojów epoki empire nietrudno) - mamy ju? kolejny odsiew.


P.S. Pani Austen nie do?y?a typowego wieku, a raczej jest ekstremalnym wyj?tkiem, który nie stanowi argumentu.

Och, kobiety mia?y straszny ?ywot. Jak dobrze, ?e my nie ?yjemy w tamtych czasach.
A co do Brandona, to Marianna traktuje go jako dziadka i z tego chcia?o mi si? ?mia?. My?l? ?e nikt w naszych czasach nie potraktowa?by tak 35 letniego faceta.

Wipsania napisał:

No nie wiem. Mój profesor od ?redniowiecza mówi? nam na wyk?adzie, ?e to jest nie prawda. Mówi?, ?e ?rednia ?ycia w ?redniowieczu by?a tak niska, poniewa? ok. po?owa dzieci w wieku poni?ej 6 lat umiera?a. Je?li jednak prze?y?o si? ten krytyczny okres to mia?o si? spor? szans? do?y? nawet 70 lub wi?cej.

W bardzo olbrzymim uproszczeniu. Tak jak pisa?am, okres do 6-7 lat stanowi? trzeci odsiew (po ci??y i narodzinach ?ywego dziecka), potem kolejny okres by? do ok.14-20 roku ?ycia (w zale?no?ci od okresu, bo w ?redniowieczu tzw. "wiek sprawny", czyli do zam??pój?cia to 12 lat u dziewczat i 14 u ch?opców. Potem to si? przed?u?y?o, ale nie bez przyczyny tak wcze?nie rozpoczynano prokreacje - olbrzymia ?miertelno?? m?odych ludzi wymusza?a pewne zachowanie. Je?li ch?opiec prze?y? burzliwy okres m?odo?ci wojennej, a dziewczynka porody (lub ?lubowa?a dziewictwo) mieli do?? spore szanse na do?ycie 70-80 lat.

W ?redniowieczu higiena by?a na wy?szym poziomie ni? w czasach pó?niejszych (zacz?to znowu o ni? dba? w?a?nie dopiero pod koniec XVIII w.), cz?sto si? myto, korzystano z ?a?ni.

Nie zgodz? si?. Zgodnie z informacjami ?ród?owymi niemycie si? stanowi?o cz??? ascetyzmu, tak modnego w ?redniowieczu. Czasem k?pano si? raz w ?yciu - w dzie? ?lubu. A i to nie zawsze. Nie bez przyczyny Jagie??o wzbudza? takie wielkie zdziwienie jako dziwak, co to nie pije wina, a wod? i skandalicznie cz?sto si? k?pie (ok. raz na miesi?c). A Jad?ka sama z siebie si? nie k?pa?a, to W?adzio j? do tego namówi?. Z czasem zacz??a dba? o higien? do tego stopnia, ?e k?pa?a si? czesciej ni? on.
Je?li chodzi o ?redniowiecze, to zdecydowanie czy?ciejsi byli ci, którzy stykali sie z kultur? wschodnia. Tam higiena by?a na wysokim poziomie nie tylko z czasów antycznych, ale te? poprzez kontakty z kultur? muzu?ma?sk? (a muzu?manie s?yneli z czysto?ci - ju? wówczas wiedzieli, ?e sprzyja zachowaniu zdrowia. A medycyn? mieli na naprawde wysokim poziomie).

Je?li chodzi o spraw? os?awionych m?odocianych ma??e?stw w ?redniowieczu, to te? nie zdarza?y si? tak cz?sto jak si? uwa?a. By?y to g?ównie ma??e?stwa polityczne, a wi?c zawierane na najwy?szym szczeblu (a jak wiadomo wi?kszo?? spo?ecze?stwa to dó? drabiny ) poza tym cz?sto zawierano umowy, w których okre?lano wiek m?odej ?ony, w którym b?dzie mog?a skonsumowa? ma??e?stwo. Je?li ma??onek si? po?pieszy?, to jej rodzina mog?a j? zabra? razem z posagiem. Reszta zawiera?a ma??e?stwa w wieku ok. 20 lat, oczywi?cie przewa?nie ma??onek by? du?o starszy, ale dlatego, ?e by?o to dla niego kolejne ma??e?stwo (kobiety cz?sto umiera?y przy porodzie albo w czasie po?ogu)

I tutaj równiez musze zaprotestowa? - zbyt du?e uogólnienie. W?ród ma??e?stw politycznych jak i tych w nizinach - m?ody wiek zdarza? sie niezwykle czesto. Tutaj chodzi?o nie tylko o polityk?, ale i o zwyk?a biologi? - 12-13 lat to okres w którym dziewczynka staje si? p?odna, czyli staje si? kobiet?. W momencie gdy istnia?a taka ?miertelno?? w?ród przychówku, raczej piln? spraw? by?o stosunkowo wczesne staranie si? o potomstwo. Oczywi?cie pan m?ody bardzo cz?sto bywa? starszy, bywa?o równie?, ?e i przysz?a ?ona nie by?a m?odk?. Ale zwykle kronikarze z?o?liwie odnotowywali fakt póxnego zam??pój?cia jako przynosz?cy kobiecie ujm? (jak np. w przypadku Dobrawy, czy Jadwigi Kaliskiej, pierwsza by?a "kobiet? podesz?ego wieku" maj?c 19-23 lat, a druga skandaliczny wrecz wiek 27 lat).

Wipsania napisał:

Przecie? ja nie wyg?asza?am autorytarnych opinii, tak by?o i koniec, by? to tylko g?os w dyskusji

Tote? ja si? jedynie z tym nieautorytarnie niezgodzi?am

Aine napisał:

Zgodnie z informacjami ?ród?owymi niemycie si? stanowi?o cz??? ascetyzmu, tak modnego w ?redniowieczu.

Teraz te? jest modna figura anorektyczki, bycie na ci?g?ej diecie i robienie sobie operacji plastycznych, a jednak wi?kszo?? kobiet nie wygl?da jak modelki z wybiegów albo gwiazdy Hollywood i nie stosuje si? do tych "zalece?" mody. Jednak za dwie?cie lat z braku innych ?róde? jaki? historyk opieraj?c si? na Cosmo mo?e wysnu? zupe?nie nieprawdopodobne teorie.

Bior?c pod uwag? ilo?? mediów w dzisiejszych czasach, szybko?? docierania informacji, a przede wszystkim ilo?? i trwa?o?? ?róde? - pozwol? si? ponownie niezgodzi? z tak wielkim uogólnieniem. Oczywiscie równie? nieautorytarnie

z ca?? pewno?ci? wi?ksza ni? ?redniowieczne pergaminy

Wipsania napisał:

Poza tym nie twierdzi?am, ?e ocaleje tylko Cosmo, po prostu jak chcesz wywrze? mocne wra?enie to musisz operowa? ekstremalnymi przyk?adami.

Amen

Mo?na co? wyry? w kamieniu, czy metalu -- od czego s? obrabiarki cyfrowe
Z drugiej strony to, co jest na no?nikach cyfrowych mo?na kopiowa? bezstratnie.

Znaj?c nasze do?? niskogatunkowe czasy,
przybijam dumny stempel "towar drugiej klasy"
na swe najlepsze my?li (...)
Josif Brodski

Tak szczerze mówi?c to ja mam inny problem -- dziesi?tki, a mo?e setki p?yt CD i DVD, b?d?cych archiwami stanu komputera i brak poj?cia, co na której jest... Mo?e wi?c dobrze, ?e cz??? si? zagubi
(Ale offtop, nawiasem mówi?c!)

Nie mam na my?li ksi??ek jako ?róde? historycznych; a porównuj?c trwa?o?? no?nika (czyli w tym przypadku materia?u, na którym dzie?o utrwalono) - której? z zachowanych kopii Galla, co sobie przele?a?a bez specjalnych k?opotów przez jakie? 800 lat, a "Tajemnic" Wo?osza?skiego, które na razie licz? sobie lat kilka, to bez wahania stawia?abym g?ow?, ?e za sto lat Gall b?dzie le?a? jak le?y le?y, a Wo?osza?ski skruszeje .

Pami?tajcie o efekcie skali. Je?eli co? wydrukowano w kilkunastu tysi?cach egzemplarzy, to jest szansa, ?e który? przetrwa.

ale warto?? dokumentu jako ?ród?a nie mierzy si? jedynie jego fizyczn? trwa?o?ci? orygina?u, a dost?pno?ci? i mo?liwo?ci? wykorzystania tre?ci i informacji, które zawiera. Doniedawna Encyklopedia Brucknera czy Glogera by?a takim bia?ym krukiem, o który wyk?óca?am sie z bibliotekarkami. Mog?am z nich korzysta? jedynie na czytelni, przy biurku pani bibliotekarki pod ?cis?ym nadzorem. Ka?dy gwa?towniejszy ruch z mojej strony odbierany by? sykiem lub komentarzem "Ostro?nie".
A kilka lat temu wydali reprint. W odst?pie dwóch lat kupi?am zarówno Glogera jak i Brucknera sobie, dwóm przyjació?kom, cioci i koledze. Wiem równie?, ?e trafi?y do bibliotek w ma?ych miasteczkach. Dost?pno?? wzros?a, warto?? jako ?ród?a nie mog?a wzrosn?? (bo informacje w nich zawarte sa bezcenne ), ale du?o cz??ciej pojawia si? w pracach magisterskich, maturalnych stanowi?c nie tylko ?ród?o bezpo?rednie ale i po?rednie.