Jane Austen

Ogród Jane Austen

Konkurencja, inspiracja, czy koledzy po fachu - pisarze w czasach J.A.

Cz. I. SAMUEL RICHARDSON
XIX-wieczne wymagania "rynku czytelniczego" sprzyjały powstawaniu powieści kobiecych. To właśnie wówczas - w dobie kryzysu teatru, zaistniała potrzeba relaksu, oderwania się od garów, pieluch i prozy życia. Chęć wejścia w krainę miłości romantycznej (i często tragicznej) prowadziła kobiety do sklepów z książkami. A jednocześnie mąż, postawiony przed faktem dokonanym, zastawszy w domu książkę, sięgał po nią "aby pieniądze się nie zmarnowały". W ten sposób warstwa mieszczańska stała się najaktywniejszymi i najpoważniejszymi mecenasami literatury klasycystycznej.
Wymagania rynku czytelniczego sprzyjały powstaniu powieści kobiecych. Ta "potrzeba" odcisnęła piętno na twórczości jednego z pierwszych pisarzy XVIII-wiecznego klasycyzmu - Samuela Richardsona (1689 - 1757). Nazywany był "ladies man" i był w posiadaniu tego niezwykłego daru - umiejętności rozmowy z kobietami i rozumienia ich natury. Umiejętność ta wynikała najprawdopodobniej stąd, że od najwcześniejszych lat pełnił funkcję towarzysza rozmów kobiecych, powiernika wszystkich problemów sercowych i umiejętnego sekretarza. Te niezwykłe umiejętności i doświadczenie epistolograficzne zaowocowały napisaniem poradnika dla chcących pisywać listy, z szablonami i przykładami listów na każdą okazję, radami praktycznymi i moralnymi.
Jeden z takich przykładowych listów dotyczący przypadku ładnej służącej, posłużył za kanwę pierwszej powieści epistolograficznej "Pamela, czyli cnota nagrodzona" ("Pamela: Or Virtue Rewarded"). Opowiada ona o losach pięknej służącej, która została wystawiona na pokusy przez przystojnego panicza. Z wszystkich wychodzi jednak zwycięsko i zachowując cnotę wychodzi za tegoż panicza.
Powieść cieszyła się olbrzymim sukcesem (1) , ale wyłącznie wśród mniej wymagających czytelników. Krytycy zarzucali przede wszystkim wyidealizowanie, a samej bohaterce przypisywano nie tyle moralność, co materializm i interesowność.
Richardson wszystkie te uwagi wziął sobie do serca i zaowocowało to powstaniem kolejnego dzieła "Historia Clarissy Harlowe" ("Clarissa: Or the History of a Young Lady"). Główna bohaterka - panienka z dobrego domu, wbrew rozsądkowi, uwierzyła sercu. Za ten błąd płaci zbyt wysoką cenę - zgwałcona umiera w wyniku szoku (2).
"Clarissa..."wycisnęła wiele łez, z wielu oczu, a sama powieść cieszyła się wielkim powodzeniem. Nawet wielcy - Diderot i Voltaire wyrażali się o niej z uznaniem.


(1) W jednym z prowincjonalnych kościołów „ludność uderzyła radośnie w dzwony gdy wyczytano, że ciężkie terminy Pameli skończyły się pomyślnie” - Przemysław Mroczkowski "Historia literatury angielskiej"; Ossolineum 1981 r., s. 327
(2) Powieść ta dostarczyła stereotyp bawidamka, światowca bez zasad, nazywanego od tej pory lovelasem, od nazwiska głównego bohatera męskiego "Clarissy..."




BIBLIOGRAFIA:
1. Wojciech Lipoński "Dzieje kultury brytyjskiej"; Warszawa 2004
2. Przemysław Mroczkowski "Historia literatury angielskiej"; Ossolineum 1981 r.,
3. Henryk Zins "Historia Anglii" Ossolineum 2001 r.

AineNiRigani, 2005-10-15 16:33:24


Komentarze:

www.JaneAusten.pl © Ogród Jane Austen, 2004-2024

Template Licence